Bafra’nın Geçmişine Ayna Tutan Tarihi Yerler
M.Ö. 5000’li yıllara kadar dayanan tarihiyle Bafra; Kalkolitik, Tunç, Hitit, Paflagon, Lidya, Pers, Helenistik ve Roma dönemlerine ait eserlerin ve kalıntıların rastlandığı, tarihsel önemi olan bir yerleşim yeridir. Romalılardan sonra ise önce Bizans, ardından 1071 Malazgirt Savaşı ile Selçuklular ve son olarak 1460’da Osmanlı hakimiyetine girmiştir.
Fenikeliler zamanında Bafira ve Bavra olarak adlandırılan ilçenin isminin bu dönemde kurulan ve koylarına gemilerin yanaştığı ticaret evlerinden geldiği düşünülmektedir. Araştırmalar neticesinde pek çok medeniyete ev sahipliği yaptığı kanıtlanan Bafra’nın geçmişine ayna tutan tarihi yerler arasında; İkiztepe Höyüğü, Asarkale & Kaya Mezarları, Çetinkaya Köprüsü, Şifa Hamamı, Büyük Cami (Cami-i Kebir), Emir Mirza Bey Türbesi ve Rıza Bey Türbesi sayılabilir.
İkiztepe Höyüğü
İkiztepe Höyüğü Bafra ilçesine 8 km, Samsun il merkezine ise 58 km uzaklıktadır. Ören yerine Samsun-Alaçam otobüsleri kullanılarak ulaşılabilir. İkiztepe Mahallesi’nin kuzeyinde yer almaktadır.
İlk kurulduğunda deniz kenarında yer alan İkiztepe, Kızılırmak’ın taşıdığı alüvyonlar nedeniyle denizden 7 km içeride, bugünkü konumunu almıştır. Aslında dört tepe olan ancak uzaktan bakıldığında iki tepe gibi görülmesinden dolayı bu ismi almıştır. Höyük J. Mellaart tarafından saptanmış, ilk kazı çalışmalarına 1969 yılında, sistemli kazı çalışmalarına ise 1974 yılında Prof. Dr. U. Bahadır Alkım tarafından başlanmıştır. 1981’den itibaren kazılara İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyelerinden Prof. Dr. Önder Bilgi başkanlık etmektedir.
Araştırmalar İkiztepe halkının hayvancılık, avcılık ve balıkçılıkla geçindiğini göstermektedir. Kalıntılar arasında ölülere ait silah, mızrak ucu, kemik iğne, biley taşı, çıngırak, kemik iğne, küp, seramik kap, kadeh ve gaga ağızlı testi gibi eşyalara rastlanmıştır. En önemli bulgu ise Dramoslu Anıt Mezar olarak kayda geçmiştir. Antik Anadolu coğrafyasının en büyük tümülüslerinden biri olarak değerlendirilen bu mezarda 650’den fazla mezara rastlanmıştır. Helenistik Döneme ait olduğu kanıtlanan mezarların içerisindeki bazı kafataslarında beyin ameliyatı yapıldığına dair izler tespit edilmiştir. Kazılarda ilgi çeken diğer bir buluntu da iyi korunmuş seramik fırındır. İkiztepe Höyüğü’nde elde edilen buluntular Samsun Müzesi’nde sergilenmektedir.
İkiztepe Höyüğü giriş ücreti bulunmamaktadır.
Samsun’un en çok ziyaretçi çeken ilçelerinden Bafra için planladığınız tatilinizde konaklama yapacağınız otele henüz karar vermediyseniz Bafra Otelleri sayfamızı inceleyebilirsiniz.
Asarkale & Kaya Mezarları
Asarkale & Kaya Mezarları Bafra ilçesinin güneybatısına 33 km uzaklıktadır. Konum olarak Altınkaya Barajı’na yakındır. Asarkale’ye özel aracıyla gitmek isteyenler Bafra-Kavak Yolu’nu takip edebilirler.
Helenistik Dönem’e ait olan Asarkale, eski ticaret yolunu gözlemleme ve savunma amacıyla kurulmuş bir yapıdır. Kaleye gizli bir tünel içindeki merdivenler kullanılarak ulaşım sağlanmaktaydı. Günümüze yalnızca kalenin surları ve kemerli giriş kapısı kalmış olsa da iç kısımda yer alan kaya düzeltilmiş ve basamaklar oluşturulmuştur. Böylece Asarkale’yi ziyarete gelenler kalenin yukarısına çıkma fırsatı bulabiliyor. Şimdilerde asfalt yola bağlanan tünel ise önceleri direkt ırmağa açılmaktaydı. Bu bölgede Paflagonya dönemine ait kayalar oyularak yapılan 3 adet mezar da vardır. Kaya mezarlarının ikisi Kızılırmak’ın batısında ve Asarkale’nin yamaçlarında; diğeri ise ırmağın doğusunda ve ırmakla aynı seviye bulunmaktadır. Asarkale görenleri büyüleyen bir manzaraya sahiptir. Asarkale’nin karşısında Kapıkaya Köy yolu üzerinde bulunan kayalığın vadi tabanındaki mağara da görülmeye değer.
Asarkale & Kaya Mezarları giriş ücreti bulunmamaktadır.
Çetinkaya Köprüsü
Çetinkaya Köprüsü Bafra ilçe merkezine 2 km uzaklıktadır.
Altından Kızılırmak Nehri’nin geçtiği Çetinkaya Köprüsü 1937 yılında yapılmıştır ve 250 metre uzunluğundadır. 7 bölümlü ve zemini beton parke taşıyla kaplıdır. Kemer görünümlü olan köprünün 9’ar adet taşıyıcısı 3 kiriş ile bağlanmıştır. Ayakları ise kesme taş ile kaplıdır. Çetinkaya Köprüsü’nün bir de hikayesi vardır. Bu bölgede önceleri gelin almaya köprünün üstünden geçilerek gidilirmiş. Yine bir gün köprüden geçen gelinin bindiği at uçan kartaldan ürker ve diğer atların da ürkmesine neden olur. Eski köprü üzerindeki kıpırdanmaların neden olduğu ağırlığı kaldıramaz ve yıkılır. Gelin ve gelin alayı ise ırmağa düşerek boğulurlar. Ölenlerin anısına bu gelenek halen sürdürülmeye devam etmektedir. Çetinkaya Köprüsü’nün bir de türküsü vardır. Köprüden Geçti Gelin türküsü, Neşat Ertaş tarafından gelin ve gelin alayının yaşadığı dramatik hikaye üzerine yazılmış ve söylenmiştir.
Çetinkaya Köprüsü giriş ücreti bulunmamaktadır.
Şifa Hamamı (Eski Hamam)
Bafra ilçesinin Gazipaşa Mahalesi’nde inşa edilen Şifa Hamamı, Bafra Belediyesi’ne kuzeybatıdan 650 metre uzaklıktadır.
17. yüzyılda yapılan, yaklaşık 350 yıllık olan Şifa Hamamı, dönemin en büyük hamamlarındandır. Tarihi Şifa Hamamı’nın içerisine güneş ışınlarının girebilmesi için gözü andıran delikler yapılmıştır. Yukarıdan bakıldığında rahatlıkla görülebilmektedir. Kubbeli yapıda olan hamamın içerisinde bir de mezar bulunmaktadır. İkinci dereceden tarihi eser olarak değerlendirilen Şifa Hamamı, yaklaşık 35 yıldır koruma altındadır.
Şifa Hamamı giriş ücreti bulunmamaktadır.
Büyük Cami (Cami-i Kebir)
Büyük Cami (Cami-i Kebir), Bafra ilçe merkezinde, Camikebir Caddesi üzerinde bulunmaktadır. Bafra Belediyesi’ne batıdan 250 metre uzaklıktadır.
Bafra’nın tarihi miraslarından biri olarak değerlendirilen Büyük Cami (Cami-i Kebir), İsfendiyaroğulları’ndan Emir Mirza’nın emriyle yaptırılmıştır. Ahşap caminin yapımına merkeze gelenlerin ibadet edebilmesi düşüncesiyle karar verilmiştir. 1670 yılında ise Ayşe Hatun’un (Köprülü Mehmet Paşa’nın kızı) isteğiyle yeniden inşa edilmiştir. Kitabeye ise Ayşe Hatun tarafından yaptırıldığına dair bilgi düşülmüştür. Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde Büyük Cami’den bölgenin en eski tarihi eserlerinden biri olarak bahsetmiştir.
Büyük Cami (Cami-i Kebir) giriş ücreti bulunmamaktadır.
Emir Mirza Bey Türbesi
Emir Mirza Bey Türbesi, Türbe Mahallesinde olup Bafra’ya 5 km uzaklıktadır.
1381 yılında inşa edildiği tahmin edilen 600 yıllık Emir Mirza Bey Türbesi, Selçuklular sülalesinden gelen İsfendiyaroğulları’ndan Emir Mirza tarafından yaptırılmıştır. Türbe moloz taşından harçla yapılmıştır. Sivri kubbeli türbenin kapısının üzerinde Hicri-737 yazılıdır. Aile kabristanını andıran türbede Selçuklu tarzında 16 tane lahit vardır. Lahitlerin bir kısmında ayetler yer almaktadır.
Emir Mirza Bey Türbesi 2018 yılında Vakıflar Samsun Bölge Müdürlüğü tarafından restore edilerek kültür mirasına kazandırılmıştır.
Emir Mirza Bey Türbesi giriş ücreti bulunmamaktadır.
Hızır Bey Türbesi
Bafra’ya 5 km uzaklıkta olan Hızır Bey Türbesi, Türbe mahallesindedir.
Hızır Bey Türbesi’nin mimari özellikleri ve bazı belgeler göz önüne alındığında 14. yüzyıla ait olduğu düşünülmektedir. Hızır Bey, Candaroğlu İsfendiyar Bey (Bafra Beyleri’nden)’in oğludur. Hızır Bey’in mezarının bulunduğu türbe, küçük bir tepe üzerine inşa edilmiştir. Uzaktan görülebilen türbe kare şeklindedir. Moloz taşından harçla yapılmıştır. Türk üçgenleriyle geçişi yapılan kubbeli türbenin neredeyse tamamı tahrip olmuştur. İçerisinde herhangi bir süs unsuru veya kalıntı bulunmamaktadır. Hızır Bey Türbesi’nin restorasyon çalışmaları sürmektedir. Türbe yakınlarında aynı tarihte ve teknikle yapılmış bir de hamam bulunmaktadır.
Hızır Bey Türbesi giriş ücreti bulunmamaktadır.