Çaycuma’da Mutlaka Görmeniz Gereken Tarihi Yerler
Çaycuma, Zonguldak’ın önemli ilçelerinden birisidir. İl merkezine 50 kilometre uzaklığındaki bu ilçe yıl boyunca birçok turistin ev sahipliğini yapmaktadır. Bölgedeki Filyos Çayı ilçenin içerisinden geçerek Karadeniz’e dökülmektedir. İlçe, Filyos Çayı’nın iki yanındaki dağların arasında yer almaktadır.
Bölgedeki en eski yerleşim yeri burasıdır. Bu yerleşim yerinin tarihi milattan önce 3. yüzyıla kadar dayanmaktadır. İlk olarak ticarete dayalı olarak Miletos kolonisi kurulmuştur ve bu koloninin yerleşim yeri Tios Antik Kenti’dir. Daha sonra Kimmerler bu çevreyi kendi sınırlarına almışlardır. Sonrasında Lidyalılar burada hüküm sürmeye başlamıştır. Milattan önce 6. yüzyılda Persler’in yenilgisine uğrayan Lidyalılar buradan ayrılmış ve bölge Persler’in hâkimiyetine girmiştir. Daha sonra Persler, Büyük İskender’e yenilerek bölgeyi terk etmişlerdir. Bölge bir süre Büyük İskender’in hâkimiyetinde kalmış ve sonrasında Doğu Roma İmparatorluğu bölgeye hüküm sürmüştür. Türklerin Anadolu’ya gelmesiyle birlikte Anadolu Selçuklu Devleti kurulmuş ve bölgeyi kendi hâkimiyetlerine almışlardır. Bir süre Selçuklu Devleti hüküm sürmüştür ve sonrasında Bizans İmparatorluğu bölgeyi ele geçirmiştir. Beylikler döneminde Candaroğlu Beyliği burada yaşamıştır. Son olarak Fatih Sultan Mehmet Dönemi’nde, Osmanlı Devleti’ne dâhil olmuştur.
İlçe içerisinde Filyos Çayı kıyısına kurulmuş olan Tios Antik Kenti, antik kentin yakınındaki Fİlyos Kalesi, sanat tarihi ile ilgilenen turistlerin sık sık ziyaret ettiği Kadıoğlu Mozaikleri, milattan önce su aktarımında kullanılmış olan Roma Dönemi Su Kemeri, birçok mezarın bulunduğu Gâvur Ambarı ve Ceneviz Mezarlığı gidilebilecek tarihi mekânlar arasındadır.
Tios Antik Kenti
Tios Antik Kenti ilçeye bağlı olan Filyos Belediyesi’nde yer almaktadır. İlçe merkezine yaklaşık 23 kilometre uzaklıktadır. Kişisel araç ya da taksi ile 30 dakikada ulaşım sağlamak mümkündür.
Kentin diğer adları; Filyos Antik Kenti, Tieion Antik Kenti, Tianon Antik Kenti ve Tium Antik Kentidir. Kent, milattan önce 7. yüzyılda kurulmuş ve o tarihten önce bölgede yerli kabilelerin yaşadığı tahmin edilmektedir. Komutan Tios ile onun çevresindekiler bu antik kenti kurmuşlardır. Milattan önce 70 yıllarında Roma’nın istilasına uğrayan kent yıkılmıştır. Tekrar kurulduğunda ise eskisi gibi ticaret kenti olmaya devam etmiştir. 5. yüzyıla gelindiğinde bölgeyi Bizans ele geçirmiş ve kenti bir din merkezi haline getirmişlerdir.
Bu bölgede arkeolojik çalışmalar yapıldığı için sit alanı olarak korunmaktadır. Bu antik kent, Karadeniz Bölgesi’nde bulunan ilk antik kenttir. Günümüze kadar yapılan çalışmalarda birçok eser çıkarılmıştır ve devam eden çalışmalarda yeni eserler bulunmaya devam edilmektedir. Dünyanın dört bir yanından tarih sever turistleri çevresine toplayan bu antik yapı, içerisinde orta çağdan kalma bir tiyatro salonu, eski mezarlar, su kemeri, kale surları gibi çeşitli yapılar bulundurmaktadır.
Bu yapıya her mevsim ziyaretçi kabul edilmektedir. Girişte yaş ve benzeri bir kısıtlama bulunmamaktadır.
Giriş ücreti bulunmamaktadır.
Filyos Kalesi
Bölgenin kuzey tarafındaki tepenin üzerine inşa edilmiştir. İlçe merkezine 20 kilometre uzaklıktadır. Şahsi araç veya taksi ile 20-25 dakikada ulaşım sağlanabilmektedir.
Romalılar tarafından orta çağda inşa edildiği tahmin edilen surlar ve Roma’dan kalma gözetleme kulelerine ait eserler günümüze kadar ulaşmıştır. Bu yapı denize hâkim ve yüksek bir tepede yapılmıştır. Yapımında büyük taşlar ve kayalar kullanıldığı için kalenin çok heybetli bir görüntüsü vardır. Kale duvarları ve surları 2003 yılında restore edilmiştir ve bu alan aynı yıl içerisinde Kültür Bakanlığı tarafında koruma altına alınmıştır.
Kalenin doğu tarafındaki tepesinde gerçekleştirilen arkeolojik çalışmalar neticesinde toprak altından mermer yazıtlı levhalar, taş lahitler, mermer sütunlar ve tuğladan yapılmış olan eski mezarlar bulunmuştur. Bu yapıların hepsi ziyaretçilere sergilenmektedir.
Çocuklar ve tekerlekli sandalye ile gelenler için uygun bir yerdir. Herhangi bir yaş kısıtlaması yoktur. Otoparkı ve girişi ücretsizdir.
Kadıoğlu Mozaikleri
Kadıoğlu Mozaikleri, Çaycuma ilçe merkezine 5,5 kilometre uzaklıkta bulunan Kadıoğlu Köyü’nde yer almaktadır. Kişisel araç veya taksi ile Zincirlikuyu Caddesi üzerinden yaklaşık 10 dakikada ulaşmak mümkündür.
2008 – 2011 yılları arasında Ereğli Müzesi tarafında gerçekleştirilen arkeolojik çalışmalar sonucu gün yüzüne çıkarılan Kadıoğlu Mozaikleri halka sergilenmektedir. Milattan önce 3. yüzyılda, Villa Rustica isimli bir çiftlik evine ait olduğu tahmin edilmektedir. Bu alanın çevresinin tamamı mozaikler ile süslenmiştir. Tabandaki mozaik işlemelerinin ortasında büyükçe bir motif bulunur. Bu büyük motifte üzüm salkımı tutan bir kadını, bir hançer ile öldürmek isteyen bir adam işlenmiştir. Etraftaki diğer işlemelerde ise av sahneleri, dövüş sahneleri ve benzer sahneler işlenmiştir.
Yapılmaya devam eden arkeolojik çalışmalarda milattan sonra 253 – 260 yılları arasındaki Roma Dönemi’nden kalma velarianus sikkeleri, işlemeli çömlek parçaları ve bina kalıntıları bulunmuştur. Sanat tarihi ile ilgilenen birçok turistin dikkatini çekmektedir. Her yaştan insan bu mozaikleri görmeye gelebilir, yaş sınırı bulunmamaktadır.
Bu mekân her mevsim açıktır ve ücretsiz giriş sağlanabilir.
Roma Dönemi Su Kemeri
İlçe merkezinden 22 kilometre uzaklıkta bulunan bu antik yapıya taksi veya özel araç ile tabelaları takip ederek 30 dakikada ulaşım sağlamak mümkündür.
Milattan önceki zamanlarda, bu bölgede yaşayan insanların bu yapıyı inşa ettiği tahmin edilmektedir. Yapının amacı yerleşim alanlarına su aktarımı yapmaktır. Tarih ve kültür meraklısı birçok turistin sürekli ziyaret ettiği bir yapıdır. Çaycuma’ya günübirlik gelen turistlerin dahi kolayca gidip gezebileceği bir mekândır.
Yaz kış misafir ağırlamakta olan bu yerin giriş ücreti ve yaş sınırı bulunmamaktadır.
Gâvur Ambarı ve Ceneviz Mezarlığı
İlçe merkezine 13 kilometre uzaklığındaki Çömlekçi Köyü’nde, Filyos Çayı’nın kıyısında bulunan bir alandır. Taksi ya da şahsi araç ile yaklaşık 20 dakikada ulaşım sağlanabilmektedir. Zonguldak – Çaycuma yolu üzerinden tabelaları takip ederek kolayca gidilebilmektedir.
Ormanlık ve yeşillik içinde bulunan bir alandır. Burada Cenevizlilerden kalma bir mezarlık bulunur. Geçmiş zamanlarda gayrimüslimlerin yaşaması ve burada mezarlıkları bulunması nedeniyle buraya Gâvur Ambarı adı verilmiştir. Bu alanda bulunan tarihi çeşmede yaz kış su kesilmez. Bu çeşmeden akan su için şifalı olduğu söylenmektedir. Yeşillik ve temiz hava arayan turistler sıkça bu alanı ziyaret etmektedir. Tarihi mezarlığın yanında geniş bir mesire alanı mevcuttur. Bölgeye gelen turistler, bu tarihi alanları gezdikten sonra bu yeşil alanda piknik yapabilmektedirler.
Geniş bir otoparka sahiptir, yaş kısıtlaması yoktur ve giriş ücretsizdir.